5. De dissonant

Afke Bohle

De dissonant

 

In mijn jeugd kreeg mijn vader kanker, waar hij uiteindelijk aan overleed. Nu, vierentwintig jaar later, heeft mijn moeder longkanker. Ik schrijf blogs over wat ik ontmoet in dat proces. In mijn hoofd, mijn lijf en in contact met de ander.

'Mooi dat zij nu naar een nieuwe fase overgaat, ze gaat op reis, als je het zo kunt zien, mooi toch, mooie leeftijd ook,' zegt de kennis. Ik beweeg mijn winkelkar heen en weer in een poging mezelf koest te houden en de impuls om het ding een zet te geven gecontroleerd uit te laten doven. Ik pers er een glimlach uit en knik. Ze bedoelt het goed. Even later smijt ik boos een zak pasta in mijn kar. 'Hoe kun je zo de plank misslaan?' denk ik. 'Had ik maar nooit verteld wat er speelt.' Als ik op de fiets zit verwarmt de zon mijn rug. Ik voel hoe ik langzaam weer zacht word. Het is eigenlijk best een troostende gedachte, te denken dat haar ziel straks verder zal gaan. Misschien geloof ik er ook wel in, dus wat raakt me nu zo in de opmerking van de ander? En dan voel ik het. Het was alsof mijn mond gesnoerd werd. Als alles mooi is aan wat er komen gaat dan zeg je, met andere woorden, dat er geen reden is om bang, boos of verdrietig te zijn. Het is hetzelfde wat de kritische stem in mijn hoofd zegt, die ik de afgelopen jaren juist wat zachter probeer te zetten. Het zijn oude verhalen, mijn oude verhalen, die me zojuist bij de strot hebben gegrepen. Verhalen over een doodzieke vader en aan de zijlijn staan, goed je best doen op school en sterk zijn. Over niet gezien zijn. In tijden van stress doemen ze op, nog steeds (en dat zal altijd wel zo blijven). Dan staat mijn systeem op scherp, gevoelig voor iedere lichaamshouding, blik en intonatie. Ik neem een grote teug lucht en voel dat mijn lichaam kalmeert zodat er ruimte komt in mijn hoofd voor helderheid.

Eenmaal thuis besef ik. Er is niemand die mijn pijn weg kan nemen, ook niet met de juiste woorden. En soms zijn het juist de mensen die in jouw beleving de plank misslaan zijn die je precies brengen bij wat aandacht nodig heeft. Mijn boosheid zal, als hij van mij naar buiten mag, me weer in beweging brengen en woorden geven om te schrijven, datgene waar ik blij van word, ongeacht. Mijn verdriet zal, als de tranen van mij mogen, ruimte maken van binnen. Van een gesloten hart naar een open liefdevol hart. Mijn angst zal, als hij van mij mag ontvouwen op mijn adem, me weer laten zakken in mijn bekken waar ik vertrouwen vind. De ander was slechts een aanraker van de emoties, overtuigingen en gevoelens die al leefden in mij, maar die van mijn radar waren verdwenen. 

Een paar dagen later belt mijn moeder. Ze vertelt over alle mensen die ze heeft gezien en gesproken sinds ze weet dat ze ongeneselijk ziek is. Zoveel lieve woorden en kaartjes en zoveel mensen die helpen met praktische zaken. Ik denk aan alle mensen die de afgelopen tijd hebben laten weten dat ze er voor mij willen zijn en hoe mij dat haast een ongemakkelijk gevoel geeft. Alle luisterende oren, blikken, woorden, de maaltijden, de oppas voor de kinderen, het meedenken. De tien moeders die plek maakten in de auto en er zo voor zorgden dat we wel op vakantie gingen deze zomer, de vriendin die haar huis aanbood om even tot rust te komen, de anonieme gever(s) die alle spullen voor de middelbare school voor onze oudste bekostigde(n). Poeh. Ontvangen is ook een kunst. Maar als je je kunt overgeven ontdek je dat er in tijden van crisis en duisternis overal lichtjes (ver)schijnen. Er zullen altijd helpers zijn en er is altijd liefde. En geven is ook een kunst. De juiste woorden vinden met alle artikelen tegenwoordig die gaan over wat wel en niet te doen of zeggen in geval van verlies. Met je eigen verlieservaringen onder je arm die aangeraakt worden door het verlies van de ander. Zonder je eigen verhaal op de ander te projecteren of in te vullen wat de ander nodig heeft. En dan ook nog alles op het juiste moment. Poeh. Voorzichtig dankbaar denk ik aan de dissonant in de supermarkt eerder deze week. Au, ze heeft me zonder dat ze het weet precies bij datgene gebracht dat gevoeld en gekoesterd wilde worden om verder te kunnen. Misschien vertel ik het haar nog eens. Ooit. 

Eén ding nog,' zegt mijn moeder aan de andere kant van de lijn. 'Het filmpje dat je stuurde over die huisarts?' Aan de toon van haar stem hoor ik dat ik de plank heb misgeslagen. 

Ik hoop dat het haar iets brengt.